Beleggingstip: Investeer in failliete ondernemers!

Vandaag geef ik een speech op de Sprout Challenger Day rond het thema “Op je plaat gaan en weer opstaan”. De Challenger Day heeft dit jaar als thema “The Failure Edition”. Alle ondernemers praten er open over de fouten die ze hebben gemaakt, zodat anderen er wat van kunnen leren. Ter voorbereiding van de Challenger Day sprak ik met ‘doorstartprof’ Dr. Ingrid Wakkee van de VU. Zij heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar doorstartende ondernemers en faillissementen. Ik wilde mijn eigen verhaal aanvullen met goede wetenschappelijke ‘content’. Dat heeft me op een verdraaid leuk idee gebracht.

Ingrid wist me een aantal interessante feiten te melden (gedeeltelijk afkomstig uit onderzoek in 2010 gedaan voor het Amsterdam Center for Entrepeneurship):

• Van alle startende ondernemers bestaat minder dan de helft nog na 5 jaar
• 10% wordt gedwongen te stoppen vanwege een faillissement
• Van de faillerende ondernemers heeft 60% geen ondernemersambitie meer
• 40% van de faillerende ondernemers wil dus wel herstarten, maar bij slechts de helft van hen lukt dat daadwerkelijk
• Maar wat blijkt: ruim 80% van die laatste groep overleeft de eerste vijf jaar!
• Cleane doorstartcijfers zijn er helaas niet, maar Dr. Wakkee schat ze in het MKB op maximaal 6% van de gefailleerde ondernemingen. Vrij laag dus.

Herstartende ondernemers zijn dus vele malen succesvoller dan startende ondernemers. Maar wat zegt de algemene opinie daarover? Ook daar wist Dr. Wakkee weer een aantal feiten te noemen. Uit een onderzoek in Vlaanderen blijkt dat:

• De ondervraagden (voorbijgangers) denkt dat bij een faillissement in 80% sprake is van frauduleus handelen aan de kant van de ondernemer
• Uit onderzoek onder curatoren blijkt echter dat in slechts 15% van de gevallen er sprake is van mogelijk criminieel handelen door de ondernemer en uiteindelijk wordt maar 5% daadwerkelijk daarvoor veroordeeld

Beeldvorming blijkt dus significant in het nadeel van de doorstarter te zijn. In Nederland is dat niet anders:

• Ondernemers die zelf nooit failliet zijn gegaan denken dat vooral interne oorzaken als gebrekkig financieel inzicht (83%) en wanbeheer (72%) van de faillerende ondernemer de oorzaak zijn van een faillissement
• Niet geheel verbazend zien de faillerende ondernemers dat anders en wijzen die vooral naar externe oorzaken
• In de Nederlandse media wordt verbazingwekkend genoeg milder over faillerende ondernemers gedacht als er minder faillissementen zijn. Een nuancering is daarbij op zijn plaats, omdat er over grote faillissementen negativer wordt geoordeeld dan kleine.

Uiteraard vroeg ik haar naar belangrijke succesfactoren voor een doorstart. ook daar bleek ze een aantal belangrijke zaken te benoemen:

• Ondernemers die in de eerste drie jaar na het faillissement herstarten hebben de meeste kans op succes
• Steun van de levenspartner blijkt van doorslaggevend belang voor een doorstart
• Het kan alleen als je zelf het faillissement aanvraagt en er geen sprake is van hoofdelijke aansprakelijkheid
• Ondernemers die de tijd hebben genomen voor de rouwverwerking rondom het faillissement blijken succesvoller
• Ondernemers die de tijd hebben genomen om het faillissement te accepteren, er van te leren en hun eigen aandeel erin te zien, lijken succesvoller
• Ondernemers die blijven hangen in boosheid (naar curator, schuldeisers, personeel, klanten of financiers) blijken een selfulfilling prophecy te creëren en daardoor mee te werken aan hun eigen stigmatisering.

Uit bovenstaand komen een aantal zaken duidelijk naar voren. Doorstartende ondernemers zijn vele malen succesvoller dan startende ondernemers. Helaas is hun aantal nog klein doordat ze veel weerstand en weinig steun ondervinden door negatieve beeldvorming. Maar wellicht zijn ze wel zo succesvol omdat ze tegen die beeldvorming moeten vechten en dus alleen de sterkeren dat doen. Maar als dit uit onderzoek zo helder blijkt, waarom is er dan geen georganiseerde hulp?

Er zijn wel adviseurs die door de afdelingen bijzonder beheer van de banken aan ondernemers worden toegewezen. Dat is meestal als de noog al hoog is en onder dreiging van het stopzetten van de geldkraan. Volgens Wakkee zijn die samenwerkingen doorgaans niet succesvol, omdat de ondernemer het als dwang ervaart.

In 2009 is de Stichting Faillietbank gestart door ex-gefailleerde ondernemer Perry Knoppert. Hij wilde met goede bedoelingen ondernemers helpen met een doorstart. De Faillietbank is echter niet meer actief, waarschijnlijk wederom door stigmatisering. De url geeft een foutmelding, de Twitteraccount @faillietbank, genoemd op een andere Twitter account van Knoppert, bestaat ook niet meer. Wat ik nog heb kunnen vinden is dat hij als een soort Joris Linssen nu met camera’s in een taxi in Beijing rijdt.

Toch wil ik vandaag een nieuw initiatief nemen, maar niet in stichtingsvorm, maar zakelijk. Als doorstartende ondernemers zo’n succes zijn als uit onderzoek blijkt, ga ik daar in investeren. Ik stel mijn tijd en ervaring beschikbaar aan ondernemers die nu tegen een faillissement aan zitten en willen doorstarten. Dat doe ik echter niet voor niets. In ruil voor mijn tijd en advies wil ik een aandeel in het doorgestarte bedrijf. Gewoon een business deal. Ik zal selectief zijn, want naast mijn eigen bedrijf e-people en mijn activiteiten als spreker en trainer, heb ik maar beperkt tijd. Als iemand nog een goede naam voor mijn nieuwe initiatief weet, hou ik me aanbevolen.