Jij hebt een Facebookprofiel, of je wilt of niet.

Foto: Jasmijn Tolk

De rechtbank in Brussel heeft 9 november jongstleden bepaald dat Facebook in België geen cookies meer mag gebruiken om gebruikers te traceren als zij niet ingelogd zijn. Oké, klinkt goed. Wat betekent dat?

Voor de meesten van ons is het niets nieuws dat Facebook je online achtervolgt en weet waar je je in real life bevindt. Door informatie verkregen uit de Facebook- en Messenger-app, je surfgedrag en uiteraard je activiteit op Facebook, heeft meneer Zuckerberg een heel aardig idee van wie je bent en wat jou wel of niet aanspreekt. Die informatie verkoopt hij aan zijn commerciële vriendjes en zo wordt er uiteindelijk geld aan jou en je gratis Facebookprofiel verdiend.

Zoals gezegd, dit is bekend. Al lang. Wat in mei van dit jaar echter dankzij de Belgische Privacycommissie aan het licht is gekomen, is dat je – in ieder geval in België, maar waarschijnlijker in heel Europa – ook getraceerd wordt als je niet bent ingelogd op Facebook of als je je Facebookaccount hebt gedeactiveerd. Sterker nog, je wordt zelfs in de gaten gehouden als je helemaal geen Facebookaccount hebt!

Huh? Hoe kan dat?

Het klinkt heel 1984. En dat is het ook: Big Brother is watching you. Hoe is het in godsnaam mogelijk dat Facebook jouw online gedrag bijhoudt zonder dat je een account hebt, zonder dat er ooit contact is geweest met een FB-server? Simpel, dat kan niet. Je staat namelijk voortdurend in contact met de servers van Zuckerberg. Ook zonder account.

Dat contact wordt met name gemaakt door de social plugins, zoals de Facebook-‘like’-buttons onder artikelen op nieuwswebsites, blogs en community-websites. Deze plugins sturen informatie door naar Facebook. Facebook checkt vervolgens of er een cookie op je pc, Mac of device staat en leest daaruit je gegevens. Als blijkt dat je een Facebookaccount hebt, dan wordt de verstrekte informatie aan je profiel gekoppeld. Heb je geen account? Dan wordt de informatie in een leeg profiel geplaatst. Je computer of device wordt onthouden en de volgende surfactie wordt onder hetzelfde profiel bijgeschreven. Zo weet Facebook ook zonder dat je ‘op Facebook zit’ wat je doet en waar je bent. Ze weten welke websites je vaak bezoekt, welke artikelen je leest en welke game je vorige week online hebt besteld. Ze weten alleen niet hoe je heet en of je een ingewikkelde relatie hebt. Tenminste, niet met zekerheid. Aan de hand van formulieren die je op andere sites hebt ingevuld, zullen ze wel degelijk een vermoeden hebben.

En nu heeft de rechtbank in België dus besloten dat dat niet meer mag. In België. In Nederland en in de rest van Europa mag het wel nog gewoon. En trouwens, in België mag het zeer binnenkort waarschijnlijk ook weer, want Facebook heeft al gemeld dat ze het niet eens zijn met het besluit. Volgens een medewerker gebruiken ze de ingewonnen informatie voornamelijk om identiteitsdiefstal tegen te gaan en dus – heel nobel – de rechten van de Facebookgebruikers te beschermen. Facebook gaat dus in beroep tegen de uitspraak.

Wordt vervolgd, met andere woorden.